یخچالهای طبیعی کهک

با توجه به اینکه تحولات اقلیمی به خصوص تحولات اقلیمی دوران چهارم از نوسانات زیادی برخوردار بوده و همواره چهره زمین را دستخوش تغییر کرده است، شناسایی و ردیابی آثار این تحولات مقوله ای مهم برای ژئومورفولوژیست ها محسوب می شود. یکی از مهم ترین شواهد تغییرات و تحولات اقلیمی دوران چهارم ، وجود باقیمانده هایی از آثار یخچال های این دوره در مناطق مرتفع کوهستانی است. در این رساله ، هدف شناسایی و ردیابی آثار یخچالی ، تعیین محل خط تعادل آب ویخ و بررسی تاثیر این عوامل بر چگونگی پراکندگی سکونتگاههای روستایی در منطقه کوهستانی ومرتفع کهک وبا تمرکز بر حوضه آبریز رود بیدهندمی باشد. به منظور دستیابی به این اهداف ، ابتدا به جمع آوری آمار ایستگاههای سینوپتیک شهرهای اطراف منطقه مورد مطالعه مبادرت شد. برای بازسازی شرایط اقلیمی گذشته ،لازم بود تا شرایط امروزی حاکم بر منطقه مشخص می شد تا از طریق آن به بازسازی وضعیت اقلیمی گذشته می پرداختیم . به این منظور نقشه های بارش ودمای زمان حال منطقه ترسیم شد. سپس باشناسایی سیرکهای یخچالی بر روی نقشه ، خط مرز برف دائمی به روش رایت درارتفاع 2672 متری مشخص گردید وبا شناسایی خط برف دائمی و استفاده از آمارهای بلند مدت بارش ودمای ایستگاههای سینوپتیک شهرهای اطراف ضمن شناسایی آثار یخچالی دوران چهارم ، با روش های معمول ژئومورفولوژی به بازسازی شرایط محیطی در سردترین فاز یخچالی پرداخته شد. ابتدا از طریق میانگین دمای زمان حال ، ارتفاع خط مرز برف دائمی و ارتفاع منطقه مورد مطالعه ، دمای حاکم در دوران تسلط یخچالها مورد محاسبه قرار گرفت ونقشه دمای زمان گذشته ترسیم شد. با دستیابی به دمای گذشته ، امکان بازسازی شرایط رطوبتی منطقه در دوران کواترنر فراهم گردید. با توجه به اصل ثابت بودن رابطه دما وبارش در زمانهای مختلف ، با برقراری ارتباط بین دمای گذشته وبارش زمان حال موفق به دستیابی به بارش گذشته شدیم ونقشه بارش منطقه در دوره های سرد تهیه شد. در این پژوهش رابطه تعادل آب و یخ منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفت. باتوجه به پشت به آفتاب بودن منطقه مورد مطالعه وقرار گرفتن آن بر دامنه های شمالی کوهستان ودریافت ناچیز انرژی خورشیدی وبرودت حاکم ناشی از آن ، زبانه های یخی تا حد زیادی به پایین می آمده و تا ارتفاع 1520متری امکان نفوذ می یافته اند واین ارتفاع نقطه آبذوبان منطقه را مشخص می کند. بر این اساس در حوضه مورد مطالعه ، در عصر حاکمیت یخچالها میزان دمای متوسط سالیانه 9 درجه سانتی گراد سردتر از امروز بوده و میزان بارش 1/5برابرزمان حال بوده است . این شرایط زمینه را برای فعالیت یخچال ها فراهم می کرده وبارش قابل توجه منطقه این یخچال ها را تغذیه وبرودت حاکم دوام آنها را تضمین می نموده است. همچنین با توجه به شواهد ژئومورفیک مانند سیرک های یخچالی و دره های یخچالی وجود آثار یخچالی در این حوضه به اثبات رسیده است. نتایج این پژوهش به اثبات آثار یخچالی ، تغییرات اقلیمی گسترده وتفاوت شرایط آب وهوایی گذشته وحال در منطقه منجر شد .